01.02.2016

Zika Virus nedir?

Son günlerde özellikle Brezilya ve Güney Amerika’da gebeleri ve doğan çocuklarını etkileyen zika virus güncel bir hastalık olarak karşımıza çıkmıştır.
Zika virus sivrisineklerle (Aedes tipi sivrisinek) ile geçen bir viral enfeksiyondur. Zika virus enfeksiyonları ilk kez Afrika’da Uganda da 1947 yılında tanımlanmış olup 1950'li yıllardan itibaren önce Afrika daha sonra Amerika, Asya ve Pasifik Bölgesindeki tropikal ülkelerde insanlarda hastalık yaptığı gözlenmiştir. Zika virus eskiden beri bilinen bir virüs olmasına rağmen 2007'den önce genellikle sporadik vakalar şeklinde saptanmış olup, büyük salgınlar olmadığı için hastalık ve komplikasyonları hakkında az şey bilinmektedir
Zika virus Flavivirus grubundan bir virustur. Genellikle Aedes tipi sivrisinekler tarafından insanlara bulaştırılır. Çoğu olguda Aedes aegypti tipi sivrisinekler bulaştırır, bunlar genellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde yaşarlar. Daha serin iklimlerde yaşayamazlar. Daha serin iklimlerde yaşayan Aedes albopictus sivrisinekleri çok daha nadiren virusu bulaştırabilir. Sadece dişi sivrisinekler insanları ısırarak bulaştırır ve birden çok kişiye bulaştırabilir. Aedes sivrisinekleri genellikle gündüz ve erken akşam saatlerinde ısırırlar.
Zika virus enfeksiyonunda kuluçka süresi çok net bilinmemektedir, ancak birkaç gün olarak kabul edilmektedir. Hastalık bulguaları diğer virus enfeksiyonlarına benzerdir. Klinik bulgular; ateş, deri döküntüsü, gözlerde kızarıklık, akıntı, yaşarma kas ve eklem ağrıları, halsizlik, baş ağrısı şeklindedir. Bulgular genellikle hafif ve orta düzeyde olup 2-7 gün sürebilir.
2015'te Brezilya’da zika virus salgını ile aynı dönemde doğan çocuklarda beklenenden çok daha fazla mikrosefali (başın doğuştan küçük olması) ile doğum (4000’e yakın) bildirilmiştir. Yapılan testlerde zika virus enfeksiyonu ve bu olgular arasında güçlü bir ilişkinin olduğu öne sürülmüştür. Mikrosefali ciddi bir bozukluk olup bebeklik ve ilerleyen yaşlarda ciddi nörolojik bozukluklara yol açabilir. Zika virus ayrıca bir çeşit felç durumu olan Guillain Barre Sendromu'na da yol açabilir.
Zika virus enfeksiyonu laboratuvar tanısı kan örneklerinde RT-PCR testi ile konulur.
Zika virus enfeksiyonu için standart bir tedavi henüz yoktur. Tedavide destekleyici tedavi (sıvı alımı, ateş için parasetamol gibi) uygulanır, ağırlaşan olgular hastanede tedavi edilir.
Korunmada henüz etkili bir aşı yoktur. Zika virüs enfeksiyonunun yaygın olduğu bölgelerde sivrisinek kovucular kullanmak, tercihan açık renkli vücudu örten giysiler giymek gibi genel öneriler uygulanabilir. Su birikintilerin engellenmesi veya ilaçlanması genel sivrisinek korunma önlemleri de yararlı olabilir.
Amerika Hastalık Önleme komitesi (CDC) Ocak 2016 son haftası itibariyle gebe kadınların, zika virus enfeksiyonunun yaygın olduğu Orta Amerika, Güney Amerika ve Karayipler Denizi adalarına seyahatlerini ertelenmesini düşünmelerini tavsiye etmiştir. Potansiyel risk nedeniyle Kolombiya ve El Salvador'da kadınların mümkünse gebe kalmayı geciktirmeleri uyarısı yapılmıştır.
Zika virüs enfeksiyonunun ülkemiz için şimdilik dikkate değer bir risk oluşturmadığı söylenebilir.
Hazırlayan: Prof. Mustafa Hacımustafaoğlu
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı
Öğretim Üyesi